Kan

ประวัติศาสตร์การสวัสดิการในประเทศไทย โดย ดร.ภาคภูมิ แสงกนกกุล ตามข้อค้นพบในบริบทประวัติศาสตร์รัฐไทยถูกนิยามว่าเป็น weak state ในเรื่องบทบาทด้านสวัสดิการเนื่องมาจากการที่รัฐมีข้อจำกัดด้านทรัพยากรไม่สามารถกระจายทรัพยากรและอำนาจในการปกครองดูแลได้ครบถ้วน เมื่อจัดสรรทรัพยากรเป็นสวัสดิการให้คนกลุ่มน้อยแล้วก็ไม่เหลือสวัสดิการจะจัดสรรให้คนกลุ่มใหญ่ ดังนั้นสังคมไทยปรับตัวสร้างระบบการกุศลขึ้นมาเป็นสวัสดิการชั้นที่สองรองรับผู้ที่ตกหล่นไม่ได้สวัสดิการภาครัฐ นอกเหนือจากกลุ่มการกุศลแล้วสังคมไทยยังมีสถาบันครอบครัว(และชุมชน)เป็นสวัสดิการรองรับเป็นชั้นที่สามสำหรับผู้ที่ไม่ได้รับประโยชน์จากสวัสดิการสองประเภทก่อนหน้า อย่างไรก็ดีเมื่อระบบเศรษฐกิจพัฒนามากขึ้นเข้าสู่สังคมอุตสาหกรรม ครอบครัวและชุมชนไม่มีศักยภาพเพียงพอที่จะวางตัวเป็นสถาบันสวัสดิการรองรับลำดับสุดท้าย เนื่องมาจากลักษณะของความเป็นปัจเจกที่สูงขึ้น ครอบครัวมีขนาดเล็กลง ประกอบกับบริบททางการเมืองเศรษฐกิจโลกหลัง 1980 รัฐต้องลดบทบาทในการให้สวัสดิการลง และต้องปล่อยให้เอกชนเข้ามามีบทบาทมากขึ้น ผ่านการสร้างสถาบันอย่างกองทุนประกันสังคม ภายหลังการเกิดวิกฤตในปี 1997 ส่งผลให้บริษัทปิดตัวแรงงานถูกเลิกจ้างงาน กองทุนประกันสังคมไม่สามารถแบกรับสภาวะวิกฤตแรงงานได้ ประกอบกับสถาบันครอบครัวและชุมชนไม่เข้มแข็งเพียงพอจะรองรับกลุ่มคนที่ได้รับผลกระทบเหล่านี้ได้ ในหลายประเทศจึงกลับมาให้ความสำคัญในสิทธิสวัสดิการมากขึ้น ให้รัฐเข้าไปช่วยจัดสรรสวัสดิการให้กับภาคประชาชนโดยหาแหล่งทุนจากระบบภาษี แต่ในประเทศไทยนั้นมีทิศทางที่ต่างออกไปกล่าวคือทุกครั้งที่มีรัฐประหารการจัดสวัสดิการภาครัฐจะย้อนกลับไปใช้ระบบการจัดสรรแบบ authoritarian ซึ่งจัดสรรให้เฉพาะคนกลุ่มน้อย สวัสดิการที่ควรเป็นในช่วงวิกฤตโควิด 19 โดย ดร.ภาคภูมิ แสงกนกกุล ในหลักคิดเบื้องต้นหากจะออกแบบสวัสดิการต้องวางเป้าหมายเพื่อ “ทำให้สวัสดิการสังคมไม่แย่ลงมากนักโดยไม่ติดโรค และต้องพยุงเศรษฐกิจไม่ให้ตกต่ำมากเกินไป” เมื่อได้เป้าหมายก็ต้องมาพิจารณาเครื่องมีในการจัดสรรสวัสดิการนั้นๆ ควรให้เป็นเงินหรือสิ่งของ การให้เป็นเงินสภาพคล่องสูง แต่ผลที่ตามมาอาจจะทำให้เกิดเงินเฟ้อหากอัดฉีดมากเกินไป นอกจากนี้ให้เป็นเงินอาจจะไม่มีประโยชน์มากนักถ้ากลไกตลาดไม่ทำงานในช่วงวิกฤต ในขณะที่การให้ของอาจจะยากที่จะตรงความต้องการ แต่ในพื้นฐานรัฐอาจจะต้องให้แบบผสม เช่น ช่วยเหลือค่าใช้จ่าย น้ำ ไฟฟ้า หรือเครดิตออนไลน์ นอกจากนี้ต้องมาพิจารณาเป้าหมายที่เราจะให้ว่าควรเจาะจงเฉพาะกลุ่ม ซึ่งวิธีนี้จะใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพก็ต่อเมื่อมีข้อมูลติดตามและมั่นใจว่าสภาวะที่เกิดขึ้นนั้นมีผลกระทบในพื้นที่จำกัดการให้จะสามารถแก้ไขปัญหาได้อย่างดี หรือจะให้แบบถ้วนหน้าซึ่งแต่ละคนก็จะได้น้อยลงไป แต่เหมาะสมกับสภาวะที่เกิดขึ้นเป็นวงกว้างและต้องรีบดำเนินการเร่งด่วนในการเยียวยา ซึ่งเหมาะกับสภาวะสภาพปัจจุบันมากกว่า […]

ความเหลื่อมล้ำไทย 2531 – 2560 โดย ผศ.ดร.เฉลิมพงษ์ คงเจริญ       ผศ.ดร.เฉลิมพงษ์ คงเจริญ ได้นำเสนอการศึกษาความเหลื่อมล้ำไทยในปี 2531 – 2560 โดยอาศัยข้อมูลการสำรวจเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือน (Socio-Economic Survey: SES) ในการศึกษาเรื่องความเหลื่อมล้ำที่ผ่านมาจะเน้นในมิติเรื่องรายได้ แต่มิติอื่น ๆ เช่น การศึกษา สาธารณสุข ทรัพย์สินมักจะพิจารณาแยกกันในการศึกษานี้จะพิจารณาความเหลื่อมล้ำทั้งหกมติได้แก่ รายได้ การศึกษา การสาธารณสุข สินค้าคงทน ทรัพย์สินทางการเงิน และเทคโนโลยี โดยมิติด้านรายได้นั้น ความเหลื่อมล้ำมีแนวโน้มค่อนข้างสูง แต่ในช่วงปี 2530 ความเหลื่อมล้ำมีแนวโน้มลดลง โดยขึ้นมาเล็กน้อยในปี 2547- 2549 จนในช่วงปี 2560 ความเหลื่อมล้ำมีเกณฑ์เพิ่มขึ้นในปี เช่นเดียวกับในปี 2562 ที่เพิ่มสูงขึ้น เมื่อเทียบกันในแต่ละภูมิภาค จะพบว่าภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคเหนือมีความแตกต่างกับภาคอื่น ทิศทางของความเหลื่อมล้ำมีแนวโน้มสูงขึ้นในสองภาคนี้ อย่างไรก็ตามภาคอื่นๆ ก็มีความเหลื่อมล้ำทางรายได้เพิ่มขึ้นเช่นกัน ด้านความเหลื่อมล้ำทางการศึกษา พบว่าในสามทศวรรษที่ผ่านมาไม่ค่อยมีความแตกต่างกันมากนัก ในภาพรวม ไม่ได้ดีขึ้นเท่าไหร่ ส่วนในภูมิภาค […]

ตัวแทนจากเอสเอ็มอี โดย สรวิศ อิสระโคตร เสียงจากตัวแทนของเจ้าของกิจการเอสเอ็มอีจะมาเล่าประเด็นที่สำคัญ 2 ประเด็นคือ วิธีการปรับตัวของกิจการภายใต้ภาวะวิกฤต และทัศนะต่อการช่วยเหลือของภาครัฐ ในประเด็นแรกกิจการของวิทยากรนั้นต้องพบกับสภาวะการขาดแคลนรายได้เนื่องจากอัตราการสั่งซื้อสินค้าของบริษัทลดลงถึง 50% ส่งผลให้กระบวนการผลิตต้องลดลง อย่างไรก็ดีทางออกในการปรับตัวโดยไม่ปลดคนงานของวิทยากรนั้นมีการปรับงานที่แรงงานทำชั่วคราว จากส่วนการผลิตไปสู่การบำรุงรักษาสถานประกอบการเพื่อรอสถานการณ์ที่ดีขึ้น ทั้งนี้สถานการณ์คู่ค้าในประเทศจีนเริ่มดีขึ้นบ้างส่งผลให้ทางบริษัทเริ่มเห็นโอกาสอันดีในอนาคตอันใกล้ ส่วนเรื่องของนโยบายเยียวยาจากภาครัฐ ผู้ประกอบการมองว่ายังไม่ตอบสนองต่อปัญหาได้ตรงจุดมากนัก ประการแรกการเลื่อนจ่ายภาษีมูลค่าเพิ่มและนโยบายการหักค่าใช้จ่ายส่วนค่าจ้างได้ 3 เท่านั้นไม่ตรงจุดเนื่องจากกิจการไม่มีรายได้ที่จะเสียภาษีอยู่แล้ว ประการที่สองรัฐออกมาตรการช่วยเหลือช้าไปไม่สามารถช่วยธุรกิจในช่วงเวลาที่เลวร้ายที่สุดได้ทัน ทั้งนี้วิทยากรเห็นว่านโยบายที่ควรจะใช้ได้แก่การสนับสนุนด้วย soft loan การถกเถียงในวงการนโยบายเศรษฐกิจมหภาคอเมริกา โดย ดร.สิร นุกูลกิจ ในส่วนนโยบายการพยุงเศรษฐกิจของอเมริกานั้น จากการทำข้อมูลของวิทยากร พบว่ารัฐบาลอเมริกาได้ดำเนินนโยบายขาดดุลการคลังประมาณ 2 ล้านล้านเหรียญสหรัฐเพื่อพยุงเศรษฐกิจ ทั้งนี้สัดส่วนรายจ่ายที่มุ่งเป้าเป็นเงินโอนรายหัว(ให้กับคนที่มีรายได้ต่ำกว่า 1 แสนเหรียญสหรัฐต่อปี คนละ 1,200 เหรียญสหรัฐ)ใช้จ่ายประมาณ 6 แสนล้านเหรียญสหรัฐ รายจ่ายที่มุ่งเป้าไปที่บริษัทขนาดใหญ่อยู่ที่ประมาณ 5 แสนล้านเหรียญสหรัฐ ในขณะที่รายจ่ายที่มุ่งสนับสนุนธุรกิจขนาดกลางและขนาดย่อมนั้นอยู่ที่ประมาณ 3.8 แสนล้านเหรียญสหรัฐ การที่รัฐบาลใช้จ่ายสนับสนุนบริษัทใหญ่จำนวนมากกว่าบริษัทขนาดกลางและขนาดเล็กทำให้เป็นประเด็นถกเถียงที่ร้อนแรง ทั้งนี้ในวงการวิชาการเศรษฐศาสตร์ของอเมริกานั้น ก่อนที่จะเกิดวิกฤตโควิด 19 ขึ้นแนวโน้มของนักวิชาการด้านการเงินจะให้ความสำคัญกับการควบคุมเงินเฟ้อ(Inflation Targeting) โดยธนาคารกลางจะออกนโยบายที่ถ่วงดุลย์นโยบายการคลังป้องกันไม่ให้เกิดเงินเฟ้อขึ้น อย่างไรก็ดีเมื่อเกิดวิกฤตเศรษฐกิจขึ้นแนวโน้มการถกเถียงเรื่องนโยบายนั้นมองข้ามปัญหาเรื่องเงินเฟ้อ […]